Charles Tillon, Fransız Komünist Partisi'nin sendikacısı, milletvekili, merkez komitesi ve siyasi bürosu üyesi, aynı zamanda amatör bir ressamdı. Fransa'nın Breton bölgesindeki Pays Bigouden ve Douarnenez'de 1926'taki kadın sardalya konservesi işçileri ve balıkçıların fiili kitle grevinin desteklenmesinde ve bölge ve ülke çapında sınıf dayanışmasının örgütlenmesinde etkin rol oynadı. Bu büyük tarihsel grevin esiniyle, grevin komünist parti sempatizanı öncü kadın işçilerin taşıdığı kızıl bayraklı bir resmini de yaptı.
İki liman, balıkçılık ve balık konservesi fabrikası kasabasında kadın işçiler, 1905'te 18 saate varan işgününün kısaltılması ve parça başı ücretlerin saat ücretine çevrilmesi talebiyle, Sardalya İşçileri Sendikasına üye olup greve çıktılar. 1500 kadın işçinin katıldığı grev kazanımla sonuçlandı.
1924'te işgünü on saate inmişti ama ücretler halen çok düşüktü ve sardalya patronları limana balık gemileri geldiğinde, günün hangi saati olursa olsun gündüz ya da gece, işçilere zorla ücretsiz fazla mesai dayatmaya devam ediyordu. Kasım 1924'te 600 kadın işçinin öncülüğünde 2100 işçi fiili greve gitti.
Douarnenez sardalya kasabasında, kadın işçilerin grev yürüyüşü, Kasım 1924
Grev öncülüğünü yapanlardan biri kadın sardalya işçilerini örgütlemek için bölgeye giden ve grev komitesinde de yer alan Metal İşçileri Sendikasından KP'li Josephine Pencalet'ti. Grev sürecinde yerel belediye başkanlığına aday olması, kadın işçilerin ve kasaba halkının büyük desteğine karşı Yüksek Yargı tarafından engellendi. Komünist Parti Merkez Komitesi üyesi, sendikacı ve milletvekili Charles Tillon da grev organizasyonu ve dayanışmasında etkin rol oynadı. Bölgeye gönderilen askeri birlikler grevi bastırmaya çalıştılar, ancak grev kararlılıkla ve giderek büyüyerek devam etti. Erkek balıkçılık gemisi işçileri, limandaki ticari ve askeri gemilerdeki denizciler ve kasaba halkı da greve katıldı. İki kasabanın merkezi, sokakları ve bazı kamu binaları, grevci işçi ve isyancıların denetimine geçti. İşten atılan işçiler, yaralananlar, tutuklananlar oldu. Ancak sardalya kasabalarındaki kitle grevi yerel komünlere doğru evrilme eğilimi gösterince ve Paris ve ülke çapında yankı yaratan grev ve isyan ile etkili sınıf dayanışması eylemleri ve hükümete karşı protesto gösterileri yayılmaya başlayınca, hükümet geri adım attı ve işçilerin tüm taleplerini kabul etmek zorunda kaldı.
Anne Crignon, sardalyacı kadınların grevini şöyle anlatır:
"Sardalyacı kadınların isimleri... sadece isimler. İşçiler ve kadınlar olarak unutulmuş, kişiliksizleştirilmiş. Kadınların ev ile fabrika arasındaki yaşamları; Fabrika kızları: denizcilerin eşleri, savaş veya deniz dulları, bekar kadınlar, çoğu zaman birden fazla çocuğun anneleri, her şey onlara bağlıydı. İşçilerin çalışkan yaşamı, kadınların zorlu yaşamı! ---- Penn Sardins, isimler... sadece isimler.[1]İşçiler ve kadınlar olarak unutulmuş, kişiliksizleştirilmiş. Kadınların ev ile fabrika arasındaki yaşamları; Fabrika kızları: denizcilerin eşleri, savaş veya deniz dulları, bekar kadınlar, çoğu zaman birden fazla çocuğun anneleri, her şey onlara bağlıydı. İşçilerin çalışkan yaşamı, kadınların zorlu yaşamı! Sardalyaları tuzladılar, sepetlere koydular ve tarttılar... Daha sonra işçileri dehşete düşürecek şekilde geliştirilen ilkel bir teknik.Douarnenez önce pres, ardından da yığın olarak bilinen teknik sayesinde sardalyaları birkaç aylığına konservelemeyi başardı. Yakalanan balıklar karaya çıkarıldı, denizde yıkandı, bir fıçıya istiflendi: bir kat balık, bir kat tuz. Tuz kısmen çözüldü ve sardalya, salamurada yıkandı ve orada dinlenmeye bırakıldı. Yağ, tuzlu su ve sardalya bağırsakları arasında vücuda ve giysilere nüfuz eden kokular vardı. Douarnenez, Fransa'nın ilk sardalya limanı oldu. Bütün şehir sardalyeyle geçiniyordu. Bazıları diğerlerinden daha zengin; bazıları diğerlerinden daha mütevazı.1924'te yirmi iki konserve endüstrisi, artı bir konserve fabrikası, 2.000 işçi ve 5.000 balıkçı çok fazlaydı. Kısmen köle ticaretinden kaynaklanan Nantes kapitalizminin etkisiyle Douarnenez'e yeni bir sanayici sınıfı yerleşti. İki dünya karşı karşıya geldi. Sardalyacı kadınların zor yaşam koşulları kötüleşti. Konserve fabrikası işçileri Fransa'da en düşük maaş alan işçilerdi. Çalışma mevzuatı mı? Uygunsuzluğu yaygın kullanımdı.1905'te ilk ücret grevi birkaç ay sürdü ve işçiler, içi boşaltılmış ve başı kesilmiş bin sardalya karşılığında değil, saatlik ücret aldılar. İşçiler sınıf dayanışması kavramlarını öğrendiler ve saat başına 0,80 frank maaş aldılar. 1924'teki çatışmanın kaynağı olan yetersiz yoksulluk ücretleri. Bu sardalyacı kadınlar on, bazen sekiz yaşlarından itibaren konserve fabrikasında çalıştılar, gece gündüz çalıştılar, bazen işi çok geç bitiriyor, yine çok erken başlıyor, bazen on beş saat, düşük bir ücretle çalışıyorlardı. 1924'ün bu örnek mücadelesi, sınıf mücadelesinin ve feminist mücadelenin muzaffer bir dönemiydi. Kavgaya sardalya tekneleri ve balıkçılar da katıldı. Bu kadınlar, balıkçıların desteklediği bu hareketin arkasındaki itici güçtü. Penn Sardin grev komitesinden Joséphine Pencalet'nin Belediye Meclisi adaylığı Danıştay tarafından geçersiz kılındı: "Sonuçta o sadece bir balıkçı kadını." Sınıfı küçümseme, cinsiyeti küçümseme! 1.600 işçi ve 500 işçinin grevde olduğu sardalyacılar, 20 sentlik zam ve yasal fazla mesai ücretinin uygulanmasını talep etti. 4.000'den fazla kişinin katıldığı toplantının ardından talepler bir fabrikada oylanıp alkışlandı. İşverenler provokasyon yapmak için bir bara giren grev kırıcıları kiraladılar, ses yükseldi ve ardından silah sesleri duyuldu. Üç denizci ve belediye başkanı yaralandı. Bir isyan çıktı ve grev kırıcılar tutuklandı. Sardalyacı kadınların bağışlarla mücadelesine yardımcı olmak için güçlü bir yerel ve ulusal dayanışma dalgası geldi. İşçilerin tüm talepleri kabul edildi: saatte bir frank, fazla mesai ücreti, zorla gece çalışmasının kaldırılması. Güzel bir kadın grevi, yarattığı dayanışma için örnek bir mücadele. Acımasız işverenlere üstün gelen sarsılmaz bir kararlılık."
Üzerine bir şarkı yazılan, bir resim yapılan, iki kitap yazılan, iki film yapılan Sardalya işçileri grevi Fransa sınıf mücadelesi tarihi ve kültürünün önemli bir köşe taşı oldu.
Kaynak:
(https://www.ainfos.ca/tr/ainfos11031.html)
https://www.radiofrance.fr/franceinter/podcasts/affaires-sensibles/affaires-sensibles-du-mercredi-11-octobre-2023-4990066
Sardalya işçilerinin şarkısı:
Douarnenez sardalya kasabasında, kadın işçilerin grev yürüyüşü, Kasım 1924 Grev öncülüğünü yapanlardan biri kadın sardalya işçilerini örgütlemek için bölgeye giden ve grev komitesinde de yer alan Metal İşçileri Sendikasından KP'li Josephine Pencalet'ti. Grev sürecinde yerel belediye başkanlığına aday olması, kadın işçilerin ve kasaba halkının büyük desteğine karşı Yüksek Yargı tarafından engellendi. Komünist Parti Merkez Komitesi üyesi, sendikacı ve milletvekili Charles Tillon da grev organizasyonu ve dayanışmasında etkin rol oynadı. Bölgeye gönderilen askeri birlikler grevi bastırmaya çalıştılar, ancak grev kararlılıkla ve giderek büyüyerek devam etti. Erkek balıkçılık gemisi işçileri, limandaki ticari ve askeri gemilerdeki denizciler ve kasaba halkı da greve katıldı. İki kasabanın merkezi, sokakları ve bazı kamu binaları, grevci işçi ve isyancıların denetimine geçti. İşten atılan işçiler, yaralananlar, tutuklananlar oldu. Ancak sardalya kasabalarındaki kitle grevi yerel komünlere doğru evrilme eğilimi gösterince ve Paris ve ülke çapında yankı yaratan grev ve isyan ile etkili sınıf dayanışması eylemleri ve hükümete karşı protesto gösterileri yayılmaya başlayınca, hükümet geri adım attı ve işçilerin tüm taleplerini kabul etmek zorunda kaldı. Anne Crignon, sardalyacı kadınların grevini şöyle anlatır: "Sardalyacı kadınların isimleri... sadece isimler. İşçiler ve kadınlar olarak unutulmuş, kişiliksizleştirilmiş. Kadınların ev ile fabrika arasındaki yaşamları; Fabrika kızları: denizcilerin eşleri, savaş veya deniz dulları, bekar kadınlar, çoğu zaman birden fazla çocuğun anneleri, her şey onlara bağlıydı. İşçilerin çalışkan yaşamı, kadınların zorlu yaşamı! ---- Penn Sardins, isimler... sadece isimler.[1]İşçiler ve kadınlar olarak unutulmuş, kişiliksizleştirilmiş. Kadınların ev ile fabrika arasındaki yaşamları; Fabrika kızları: denizcilerin eşleri, savaş veya deniz dulları, bekar kadınlar, çoğu zaman birden fazla çocuğun anneleri, her şey onlara bağlıydı. İşçilerin çalışkan yaşamı, kadınların zorlu yaşamı! Sardalyaları tuzladılar, sepetlere koydular ve tarttılar... Daha sonra işçileri dehşete düşürecek şekilde geliştirilen ilkel bir teknik. Douarnenez önce pres, ardından da yığın olarak bilinen teknik sayesinde sardalyaları birkaç aylığına konservelemeyi başardı. Yakalanan balıklar karaya çıkarıldı, denizde yıkandı, bir fıçıya istiflendi: bir kat balık, bir kat tuz. Tuz kısmen çözüldü ve sardalya, salamurada yıkandı ve orada dinlenmeye bırakıldı. Yağ, tuzlu su ve sardalya bağırsakları arasında vücuda ve giysilere nüfuz eden kokular vardı. Douarnenez, Fransa'nın ilk sardalya limanı oldu. Bütün şehir sardalyeyle geçiniyordu. Bazıları diğerlerinden daha zengin; bazıları diğerlerinden daha mütevazı. 1924'te yirmi iki konserve endüstrisi, artı bir konserve fabrikası, 2.000 işçi ve 5.000 balıkçı çok fazlaydı. Kısmen köle ticaretinden kaynaklanan Nantes kapitalizminin etkisiyle Douarnenez'e yeni bir sanayici sınıfı yerleşti. İki dünya karşı karşıya geldi. Sardalyacı kadınların zor yaşam koşulları kötüleşti. Konserve fabrikası işçileri Fransa'da en düşük maaş alan işçilerdi. Çalışma mevzuatı mı? Uygunsuzluğu yaygın kullanımdı. 1905'te ilk ücret grevi birkaç ay sürdü ve işçiler, içi boşaltılmış ve başı kesilmiş bin sardalya karşılığında değil, saatlik ücret aldılar. İşçiler sınıf dayanışması kavramlarını öğrendiler ve saat başına 0,80 frank maaş aldılar. 1924'teki çatışmanın kaynağı olan yetersiz yoksulluk ücretleri. Bu sardalyacı kadınlar on, bazen sekiz yaşlarından itibaren konserve fabrikasında çalıştılar, gece gündüz çalıştılar, bazen işi çok geç bitiriyor, yine çok erken başlıyor, bazen on beş saat, düşük bir ücretle çalışıyorlardı. 1924'ün bu örnek mücadelesi, sınıf mücadelesinin ve feminist mücadelenin muzaffer bir dönemiydi. Kavgaya sardalya tekneleri ve balıkçılar da katıldı. Bu kadınlar, balıkçıların desteklediği bu hareketin arkasındaki itici güçtü. Penn Sardin grev komitesinden Joséphine Pencalet'nin Belediye Meclisi adaylığı Danıştay tarafından geçersiz kılındı: "Sonuçta o sadece bir balıkçı kadını." Sınıfı küçümseme, cinsiyeti küçümseme! 1.600 işçi ve 500 işçinin grevde olduğu sardalyacılar, 20 sentlik zam ve yasal fazla mesai ücretinin uygulanmasını talep etti. 4.000'den fazla kişinin katıldığı toplantının ardından talepler bir fabrikada oylanıp alkışlandı. İşverenler provokasyon yapmak için bir bara giren grev kırıcıları kiraladılar, ses yükseldi ve ardından silah sesleri duyuldu. Üç denizci ve belediye başkanı yaralandı. Bir isyan çıktı ve grev kırıcılar tutuklandı. Sardalyacı kadınların bağışlarla mücadelesine yardımcı olmak için güçlü bir yerel ve ulusal dayanışma dalgası geldi. İşçilerin tüm talepleri kabul edildi: saatte bir frank, fazla mesai ücreti, zorla gece çalışmasının kaldırılması. Güzel bir kadın grevi, yarattığı dayanışma için örnek bir mücadele. Acımasız işverenlere üstün gelen sarsılmaz bir kararlılık." Üzerine bir şarkı yazılan, bir resim yapılan, iki kitap yazılan, iki film yapılan Sardalya işçileri grevi Fransa sınıf mücadelesi tarihi ve kültürünün önemli bir köşe taşı oldu. Kaynak: (https://www.ainfos.ca/tr/ainfos11031.html) https://www.radiofrance.fr/franceinter/podcasts/affaires-sensibles/affaires-sensibles-du-mercredi-11-octobre-2023-4990066 Sardalya işçilerinin şarkısı: