1871’de kibrit işçilerinin kibrit vergisine karşı protestolarını gösteren bir resim W.D Almond- 1892
Bryant & May kibrit fabrikasındaki kadın işçilerin grev komitesinde Sarah Chapman, Herbert Burrows ve Annie Besant
1888’de Londra’da kadın kibritçilerin tarihi grevine öncülük etti. Bu, İngiliz tarihindeki ilk vasıfsız işçi greviydi ve en büyük kadın sendikasının, Kadın Kibritçiler Birliği’nin kurulmasına öncülük etti.
Fosforlu çene yüzünden yüzünün bir kısmını kaybeden genç bir kadının illüstrasyonu.
‘Küçük Kibritçi Kız’ adlı fotoğraf
5 Temmuz 1888 ‘Kibritçi kız’ Grevi
İlk resim Nisan 1871’de kibrit işçilerinin kibrit vergisine karşı protestolarını gösteren bir çizim. Isınma ve aydınlanma için kibrit temel bir üründü ve bu ürüne getirilen vergi artışı İngiltere’de protestolara sebep olmuştu. Bununla beraber kibrit üreticilerinin çalışma koşulları da gittikçe ağırlaşıyordu.
Kibritlere gelen vergilerle beraber, fabrikada çalışan ‘kibritçi kızlar’ çok düşük ücretler karşılığında uzun saatler çalışıyorlardı ve geç kalma, konuşma veya tuvalete gitme gibi nedenlerle ücretlerinin bir kısmı para cezası olarak kesiliyordu. Zaten çalışma yaşının 13-14’e kadar indiği bir dönemde yetersiz beslendikleri için de fiziken kırılganlardı. Daha da kötüsü, çalışma koşulları tehlikeliydi. Kibrit yapımında kullanılan fosforun dumanları zehirliydi. Dumanlar işçilerde çenede fosfor nekrozu geliştirebilirdi. ‘Fossi çene’ olarak bilinen hastalık dişleri, diş etlerini, yüzü etkiler ve beyin hasarına neden olabilirdi. Bryant & May’de fosforlu çene vakalarında ölüm oranının %19,15 olduğu belgelendi – neredeyse beşte bir. Bryant & May pazarda tekel konumundaydı ve bu nedenle kötü ücret ve koşullarla işin içinden sıyrılabiliyorlardı.
Ta ki 1888’de o büyük greve kadar! Fabian Derneği’nden Annie Besant Kibritçi kızların savunucularından biriydi ve “Londra’Da Beyaz kölelik” başlıklı ‘kibritçi kızlar’ın ücretleri, çalışma koşulları ve cezaları hakkında ayrıntılı bir yazı yazdı. İngiltere’de bu yazı büyük bir yankı uyandırdı.
Ve Grev!
Bryant & May’deki yönetim, kadın işçilere Bessant’ın yayınladıklarını inkar etmeleri için baskı yaptı, ancak işçiler reddetti. Fabrika yönetimi, birkaç kibritçi kızı işten çıkardı. Buna karşılık 1400 kadın işi durdurdu ve birkaç gün sonra tüm fabrika durma noktasına geldi. Fabrika yöneticileri işten çıkarılan çalışanı işe geri aldılar ancak kibritçi kızlar para cezası gibi konularda direnişi sürdürdüler. Sonunda, işçilerin tüm acil talepleri kabul edildikten sonra grev kazanımla sonuçlandı.
1888 grevinden sonra, Kadın Kibrit İşçileri Sendikası kuruldu ve Bessant sekreter olarak görev yaptı. Grev lideri Chapman komiteye seçildi ve Başkan yapıldı.
Bu, vasıfsız işçilerden oluşan bir sendikanın Londra’da daha iyi ücret ve çalışma koşulları için greve girmesinin ilk örneğiydi.
Kibritçi kızların grevinden sonraki yıl, Londra gaz işçileri grevi ve Londra liman işçileri grevi de dahil olmak üzere işçiler tarafından daha fazla eylem görüldü ve binlerce işçi grevlere çıktı. Bu, o zamandan beri Yeni Sendikacılık olarak adlandırılan işçi hareketinde önemli bir andı. Daha radikal bir yaklaşım, greve daha fazla isteklilik, daha yüksek üye yoğunluğu ve geleneksel zanaat temelli sendikalardan kitle işçisi sendikacılığına geçiş açısından tarihsel bir moment oluşturdu. İşçi hareketindeki bu huzursuzluk ve değişim dalgasını, bazıları henüz 14 yaşında olan işçi kadınlar başarmıştı.
Grev öncüsü Sarah Chapman için bir yazı: https://www.teamcolibri.org/post/sarah-chapman
Kaynaklar:
https://beta.nationalarchives.gov.uk/explore-the-collection/stories/1888-matchgirls-strike/