“Endüstriyel Çatışma” 1938.
Kan-ter Atelyesi, 1937 (İşçilerin tüm yaşam enerjisini soğuran makinelerin kapitalist kullanım biçimi, korkunç sömürü ve çalışma koşulları, işçilerin cansız vitrin/prova mankeninin arkasında, ondan daha değersiz olması.)
“Vaka No …” 1935 (Açlıktan, salgın hastalıklardan, iş cinayetlerinden kırılan işçilerin, basit bir istatistik rakama indirgenmesi.)
“Maden Faciası” 1937. Kara buhran döneminde sermayenin işçilerin canından “tasarruf” etmesi korkunç boyutlara çıkmıştı. Resim yalnızca madendeki bir iş cinayetini göstermekle kalmıyor, bir yanda kale duvarı gibi yükselen sermaye ve iktidar binaları, diğer yanda işçilerin yıkım ve sefalet birikimi ile, işyerlerinin nasıl bir savaş/sınıf savaşı cephesine dönüştüğünü vurguluyor.)
“Hurda Yığını” 1937 (Sermayenin kriz koşullarında bakım ve onarımını yapmadığı makineler ve sanayinin işçiler için nasıl bir ölüm kapanı haline geldiği, arka planda iş cinayetinde ölmüş işçi gibi, işçilere de hurda mualemesi yapıldığını anlatıyor)
“Sokak Olayı” 1937. (Sokakta açlık ve yorgunluktan bayılıp düşen bir yoksul, işsiz kadın ve onda kendi sınıf durumlarını gören sokaktaki çoğu işsiz işçinin aynı duruma düşmekten korkusu ve yardım ve dayanışma çabası.)
“CWA Devam Etmeli” (CWA – Sivil İşler İdaresi- New Deal kapsamında kamu istihdamını genişleten sosyal liberal programın bir bileşeniydi. Bazı büyük sermaye programı başlangıçta bu tür kamusal istihdam programlarına ayak diremiş, kapatılmasını sağlamaya çalışmıştı.)
Yeni Kitleler dergisi, 17 Nisan 1934
“Biz Onlara Bunları Hiç Öğretmemiştik ki!” (Öğrencilerin gösterisinde “Kahrolsun Savaş”, “Kahrolsun Faşizm”, “Silaha Değil Ekmeğe Bütçe” dövizleri taşınıyor.)
Yeni Kitleler dergisi, 1934
“Linç” 1939. Gerçek bir olgu üzerinden yapılan bir resim. Yoksul genç bir siyah, yerel şerifin yönlerdirdiği ırkçı faşist beyaz çeteler tarafından linç edilmek istenir, ardından ağır yaralı biçimde “saldırgan” diye hapishaneye atılır. Resimde hem devlet güdümlü ve destekli ırkçı faşist linç saldırıları, hem de buna karşı siyah-beyaz yoksul halklar arasında dayanışma ve öfkeli protesto eylemleri dile getirilir. Resimde Picasso’nun Guernica’sına göndermede bulunan motifler vardır.
"Sel" 1935 (Sel de, hep olduğu gibi kiraları daha düşük olduğu için dere yataklarındaki kırık dökük evlerde oturabilen yoksulları ve siyahları vuruyor. Resmin sağında altta kırık dökük, mahvolmuş işçi-yoksul gecekondu evleri, üst tarafta tabii ki selden etkilenmediği gibi ekonomik krizde altındakileri ezerek yükselmeye devam eden sermaye ve zenginlerin lüks ve güvenli binaları. Resmin sol tarafında yine yoksul evinden geriye ne kalmışsa, yoksul bohçacığını sırtlayıp göçmek zorunda kalan bir yoksul emekçi siyah kadın, üst tarafında ise, işsiz ve yoksulların bu koşullarda ne çizeceğine merak ve öfkeyle baktıkları bir akademik sanatçı."
"Bombalama" 1938. (İspanya İç Savaşında emperyalist-faşist güçler tarafından sivil yoksul mahallelerin bombalanması. Resimde Picasso ve Guernica'sının esini belirgin olmakla birlikte, özellikle sol taraftaki toplumsal gerçeküstücü, ya da toplumsal olağanüstü gerçekçi figür, yeni bir antifaşist sanat anıtını yaratıyor.) Boris Gorelick (Rusya-Amerika, 1912 - 1984 ) Komünist ressam, duvar ressamı, litograf, animatör. Henüz bebekken, 1913'te ailesinin kucağında Amerika'ya göç etti. ABD'nin o dönem en muhafazakar öğretim kurumlarından Ulusal Tasarım Akademesi'nde okurken, ilerici Sanat Öğrencileri Birliği'nin örgütlenmesi ve faaliyetlerinde etkin rol oynadı. ABD kapitalizminin 1929 çöküntüsü ve 1930'lar kara buhranının başlarında, işsiz ve evsiz kalarak, Morgan Vakfının "hayırseverlik" kılığı altında işsiz sanatçılara klise ve sinagogların resmini yaptırma programında işe girdi. ABD'nin en büyük emperyalist/mali sermaye gruplarından Morgan'ın "hayırseverlik" programı, daha sonra Roosevelt'in New Deal politikası çerçevesinde, 8 yıllık dönemde (1935-1942) toplam 8.5 milyon işsizi kamu altyapı projelerinde istihdam eden ve bu arada 10 binlerce işsiz ve evsiz sanatçıya da kamusal sanat programlarında iş veren, asıl amacı Amerikan işçi sınıfı ve aydınlarında Sovyet ve Komünist Parti etkisini tamponlamak ve işçileri-aydınları düzene bağlamak olan liberal-muhafazakar "hayırseverlik" uygulamalarının bir öncülüydü. Ancak Gorelick, Amerika'daki büyük işçi ve siyah grevleri, isyanları ve mücadelelerinin örgütlenmesinde gücünün doruğuna çıkan Amerikan Komünist Partisi'ne girdi, bu "hayırsever" sermaye ve devlet projelerinde çalışmak zorunda kalan işsiz, yoksul, göçmen sanatçılar içinde de komünist faaliyet yürüttü. Komünist, devrimci, demokrat sanatçıların yalnızca ve basitçe "işçi sınıfı, yoksullar ve ezilenler için sanat yapanlar" değil, kendileri de yıkıcı biçimde işçileşmiş ve işçi sınıfının organik bileşeni ve militan sendika üyeleri olarak hareket etmesinin öncülerinden oldu. Komünist, demokrat ve muhalif sanatçıları kapsayan Sanatçılar Birliği'nin kurucularındandı ve bir dönem başkanlığını yaptı. Komünist sanatçıların öncülüğünde çıkartılan, Amerikan toplumsal-gerçekçi sanatının "kızıl çağı"nın anıtsal yayın organı Yeni Kitleler görsel sanatlar dergisinin birkaç yıl boyunca baş editörlüğünü yaptı. ABD kapitalizmin kara buhranında, işsizlik, sefalet, sosyal yıkım ve siyahlara, göçmenlere, kadınlara dönük ırkçı-faşist ve ataerkil saldırılar korkunç boyutlara çıktı. Yıkımdan ağır biçimde etkilenen, çoğu işsiz ve evsiz kalan, ve kendilerini kamu ve sermaye vakfı programlarında "amele sanatçı" olarak bulan muhalif sanatçılar arasında, işçi sınıfı, siyahlar, göçmenler ve kadınların büyük acıları ve mücadelelerine, Sovyetler'e, Komünist Parti'ye (ve anarko-komünist IWW'ye - Dünya Sanayi İşçileri Sendikasına), toplumsal ve sosyalist gerçekçiliğe sempati oldukça güçlü bir eğilimdi. Ancak Gorelick, işçi sınıfı ve sanatçılar üzerine bir yandan kapitalist buhran yıkımı ve siyasal saldırılar, diğer yandan sosyal liberal-muhafazakar "İş Genişletme Programı" ile uygulanan ikili kıskaçın farkındaydı. On binlerce sanatçıya iş veren WPA ("İstihdamı Genişletme İdaresi"), işçi ve emekçilerin içinde bulunduğu ağır koşulların betimlenmesi sınırları içinde toplumsal gerçekçiliğe taviz veriyor ve teşvik ediyor görünüyor, ama bunu muhalif sanatçıların komünizme sempatisini tamponlamak ve sosyalist gerçekçilikten aldığı 'zor ekonomik koşullarda emek kahramanlığı' temasını, "Zor duruma düşmüş ülke ve milletleri için çalışan fedakar emekçiler" biçimindeki iki yüzlü sosyal liberal-muhafazakarlığa ve Amerikan milleyetçiliğine uyarlayıp soğurmak için yapıyordu. Gorelick, bu yüzden işçilerin, ezilen ırk ve cinsin, göçmenlerin olağanüstü yıkım ve acılarını sadece düz biçimde yansıtmak ve betimlemenin yetersiz olduğunu düşünüyordu. Kara buhran, sefalet, yıkım, ırkçı-faşist saldırılar ve kaosu daha derin bir tarihsellik ile işleyebilmek için, toplumsal gerçekçiliği avant-gard ve gerçeküstücü biçim öğeleri ile birleştiriyordu. "Amerika için emek kahramanlığı" dayatmasına da, beyaz, siyah, göçmen, erkek, kadın işçi ve emekçilerin sınıf dayanışması ve kahramanlığı temasıyla karşı çıkıyordu. Gorerlick'in 1930'lardaki "kızıl dönem" yapıtları, aynı zamanda toplumsal gerçekçiliği gerçeküstücülük ile birleştirerek, toplumsal yeni gerçekçiliğin, dahası bir tür toplumsal olağanüstü gerçekçiliğin öncülleri ve güçlü örnekleri arasındadır. Picasso'un anıtsal antifaşist yapıtlarına karşın işçi sınıfı ve sınıf savaşımına pek ilgi göstermediği yerde, ondan esinlenen Gorelick gibi komünist sanatçılar, toplumsal olağanüstü gerçekçilik ile işçi sınıfının sanatına yeni bir açılım getirdiler. "Endüstriyel Çatışma" gibi yapıtları, hem kapitalizmin kara buhranını, azgın saldırganlığını, modern köleciliği, emek yıkım ve yağmacılığını, uzlaşmaz sınıf karşıtlığı ve savaşımı ile birleştiren, tek bir karede tarih-sınıf bilimi ve sanatını, toplumsal olağanüstü gerçekçilik ile bütünleştiren başyapıtlardır. Onun işçilerin ve yoksul halkların salt acı ve yıkımlarını işler görünen resimlerinden bile olağanüstü bir sınıf öfkesi taşar. Gorelick'in kara buhran/kızıl dönem yapıtlarını incelerken, günümüz Dünya ve Türkiye'sinin yine böyle noktaya doğru gittiğini de görmek gerekir. Gorelick'in yapıtları günümüz Türkiye ve Dünyası açısından son derece günceldir! kaynak: https://artandsocialissues.cmaohio.org/pages/race_gorelick.html http://www.darkmatterarchives.net/wp-content/uploads/2011/11/MonroeAAAJ1974.pdf https://news.illinois.edu/view/6367/1130485715 https://shepherdexpress.com/culture/ae-feature/when-art-was-for-every-american/