Akşamın Çağrısı, 1869
Çoban, 1870
Dinlenen Köylü Kadın, 1873
Yaz Ortası Akşam Dansı, 1875
Akşam, 1880
Yün Eğirici, 1882
Tarlakuşunun Şarkısı, 1884
Çalışma Gününün Sonu, 1886
Toplayıcı, 1894
Şafak, 1896
Jules Adolphe Aimé Louis Breton (Fransa, 1827-1906)
Jules Breton, Fransa ve Avrupa’da 1848 devriminin yenilgisinin ardından, yüzyılın ikinci yarısında gelişen naturalist gerçekçilik ile bir nevi nostaljik “köylülüğe dönüş”ü birleştiren, ünlü köylü ressamlardan biridir. Babasının yerel bir zengin toprak soylusunun bir kır burjuvasına dönüşen kahyası olması sayesinde, resim eğitimi ve olanaklarında hiç bir sorun yaşamadı. Öyle ki tek bir resmi satılmamış ve yoksulluk içindeki Van Gogh, köylü ressamı olarak uluslararası ün sahibi olmuş, L’egion d’Honneur ödülü sahibi ve devlet akademilerinin tam desteğine sahip Breton’u 1888’de ziyaret edebilmek için 85 kilometre yürüyerek onun evine gelmiş, ama onun evinin yüksek duvarlarını nasıl aşacağını bilemeyerek, onu göremeden geri dönmek zorunda kalmıştı.
Breton 1848 devrimlerinin etkisiyle, Paris’te sergilenen ve devrimci öğeler taşıyan ilk resimlerini 1849’da yaptı. “Sefalet ve Umutsuzluk” ve “Açlık” başlıklı bu resimleri, ne yazık ki günümüze kalamamıştır. Ardından kırsal yaşama dönerek, uzunca bir dönem, genellikle köylü yaşamını konu alan, ancak ağır klasik, akademik ve yarı-dini atmosfer taşıyan resimler yaptı. 1860’ların sonları ve 1870’lerin başlarından itibaren, resimleri, Fransa’da yeniden ve Paris Komünü’ne doğru gelişen devrimci yükselişin etkisiyle olsa gerek, yarı-dini atmosferin kaybolmaya yüz tuttuğu, artık daha ziyade (genellikle kadın) geleneksel yoksul köylü emek, yaşam ve adetlerini konu alan ama gerçekçi öğelerin daha bir canlandığı ve yine klasik ve akademik stilde ama daha anıtsal ve güçlü bir stil ve uslüp ile birleşen, belirgin bir sıçrama kaydetti. “Bir Köylü Ressam” başlıklı anılarında (1889), bu değişim dönemi için; “Artık görkemli bir stil yaratmaktan başka hiçbir şey düşünemiyordum, kırsal yaşamın buna zemin oluşturup oluşturamayacağını merak ediyordum.” der. Bu “görkemli stili” uluslararası ün kazanacak ölçüde geliştirmeye başarmış olsa da, bu stille idealize ettiği ve anıtsallaştırdığı kırsal yaşamı, bu stilin “malzemesine” indirgemiş olması, yeterince düşündürücüdür. Ve asıl olarak da, Komüne karşı idealize edilmiş bir emekçi köylü janrını yeğ tutan, Bonaparte sonrası rejime, resmi akademiye ve hatta İngiltere ve ABD’deki muadillerine, tam da aradıkları “ideolojik ideallist malzeme”yi sunmuştur.
Breton’un köylü resimleri, ayrıntılı bir gerçekçilik ile şiirsel bir duyarlığı ve klasik anıtsallığı birleştirir, böylelikle hem “çağdaş” hem de “zaman üstü” görünür; Batı’da emperyalist kapitalizme geçiş sürecinde çözülme süreci hızlanan geleneksel köylülüğü adeta idealleştirir ve zamanda dondurur. Ancak “görkemli stil”inde bunu yaparken gerçekçiliği de derinleştirmek zorunda kalması, emekçi köylülerin ve özellikle emekçi köylü kadınların ağır emeğine, acılarına, yoksulluklarına duyarsız kalamaması da bu resimleri boylu boyunca kesen çelişkiyi oluşturur.
Breton’un kendi dönemindeki muhalif sanat eleştirmenleri bile, onun resimlerini “burjuva zevklerine ve resmi ideolojiye hitap etmek” ile eleştirir. Ancak 20. yüzyıl sanat eleştirmenleri, onu daha ziyade, 19. yüzyılın ikinci yarısının köylü ressamlarındaki gerçekçilik ile idealizmin, çağdaşlık ile nostaljinin çelişkin ve karmaşık ilişkisinin en belirgin temsilcilerinden biri olarak görür.
Kuşkusuz köylü resimleri de yapılmalıydı. Ama özellikle de Paris Komününün ezilmesinde, Komünün çağrılarının (karşıdevrimci abluka nedeniyle) köylülere ulaşmaması ve köylülüğün Bonapartizm döneminde pekiştirilmeye çalışılan tutucu önyargıların ve ayrıcalık yanılsamasının kırılamamasının oynadığı rolü ve köylülüğün bu durum ve tutumunun kendisine nasıl yıkıcı biçimde geri döndüğü de bilinerek. Yani bir dönemki köylülüğü ve tarımsal üretim geleneklerini zamanda dondurmadan, idealize etmeden, doğallaştırmadan, salt naturalist değil toplumsal-eleştirel bir gerçekçilikle, tarihsel dönüşüm içindeki durum ve konumu ve derinleşen çelişkileri içinde ele almak…
:
https://www.gallery19c.com/artists/25-jules-breton/overview/
Taylor J. Acosta, “Real and Ideal: The Realism of Jules Breton” (PhD dissertation, University of Minnesota, 2018